آیا تولید برندهای معتبر خودرویی در کشور ترکیه می تواند فرصتی برای صنعت خودرویی ایران باشد؟
خودرو به‌عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع در کشورهای توسعه‌یافته، تاثیر قابل توجهی بر پیشرفت سایر بخش‌ها دارد. همچنین رابطه مستقیم صنعت خودروسازی با تولید، اشتغال و توسعه فناوری غیرقابل انکار است.
بنابراین صنعت خودرو از نظر ارزش‌افزوده‌ای که برای اقتصاد یک کشور ایجاد می‌کند، دارای جایگاه مهمی است. در شرایط تحریمی که امکان همکاری با شرکتهای بزرگ جهان وجود ندارد، همکاری با ترکیه، کشوری که سال‌هاست قطعه‌سازی و مونتاژ خودرو را در تیراژ بالا انجام داده، می‌تواند کمک بزرگی برای صنعت خودروی ایران باشد.
آغاز به‌کار صنعت خودروسازی ترکیه به اوایل دهه 1960 بازمی‌گردد. در این دهه اولین خودروی مسافری در ترکیه تولید می‌شود. در دوره صنعتی شدن، این بخش کلیدی مشارکت‌های مبتنی بر مونتاژ قطعات خودرو را به صنعتی کاملا توسعه‌یافته و با ظرفیت قابل توجه در طراحی تبدیل کرد. به این ترتیب، علاوه بر اتخاذ سیاست حمایت از مونتاژ و قطعه‌سازی، موقعیت جغرافیایی این کشور و قرار گرفتن در مرز آسیا و اروپا موجب شده ترکیه موفق به جذب سرمایه‌گذاران بین‌المللی شود.
امروز صنعت خودرو به یکی از اصلی‌ترین بخش‌ها در زمینه تولید تبدیل شده؛ تا جایی که یکی از منابع اصلی ایجاد اشتغال در این کشور است. همچنین 16 درصد از کل صادرات ترکیه را محصولات خودرویی و قطعات آن شامل می‌شود.
بیش از 250 تامین‌کننده جهانی از ترکیه به‌عنوان پایگاه تولید اتومبیل بهره می‌برند که 28 مورد از آنها در میان 50 تامین‌کننده بزرگ جهانی قرار دارند. استانبول که بیش از 90 کمپانی فعال جهان در آن مستقر هستند، مرکز خودروسازی ترکیه به‌شمار می‌رود. گزارش‌ها نشان می‌دهد 85 درصد از خودروهای تولیدی در ترکیه در سال گذشته میلادی برای بازارهای خارجی تولید شد. بیش از 1.3 میلیون دستگاه خودرو در همان از سال به بازارهای خارجی صادر شد. علاوه بر این، ترکیه با 1.1 میلیون دستگاه در سال 2018 و 2019 بزرگ‌ترین صادرکننده خودرو به بازارهای اروپا بوده است.
در سال‌های اخیر زنجیره خودروسازی ترکیه موفق شده مسیر رشد و شکوفایی را به‌خوبی در پیش بگیرد. شاید 15 سال پیش کشورهای اروپایی خودروسازی ترکیه را چندان جدی نمی‌گرفتند، امروز اما بخش عظیم تولیدات کارخانه‌های خودرو در ترکیه به اتحادیه اروپا صادر می‌شود.
کلید موفقیت ترکیه در این مسیر، جذب سرمایه های خارجی، تاسیس شرکتهای سرمایه‌گذاری مشترک همراه با سازوکارهای مناسب اقتصادی و پرهیز از سیاست‌های حمایت‌گرایانه بوده است.
بسیاری بر این باورند که پیشرفت‌های ترکیه بیشتر در قطعه‌سازی چشمگیر است و نه خودروسازی. با این حال به گفته کارشناسان صنعت خودرو در ایران، با توجه به حضور اغلب برندهای خودروسازی جهان در ترکیه، همکاری خودرویی دو کشور اتفاق مهمی برای این صنعت در منطقه خواهد بود. ترکیه با تقویت صنعت قطعه سازی خود و همچنین تامین قطعات خودرویی برای شرکتهای معتبری چون تویوتا .رنو . فیات و ... توانسته است قدم در مسیر خودرو ساز شدن نیز بگذارد.
همزمان با چرخش صنعت خودروسازی ترکیه به سمت قطعه‌سازی، ما همچنان سیاست خودروسازی بومی را ادامه دادیم که نمادهای اصلی این سیاست، انحصار بازار برای خودروسازان داخلی که در نتیجه خروج خودرو سازان از کشور به دلایل تحریمی خود بر این مساله دامن زد که با این کار در واقع پتانسیل بالای قطعه‌سازان قربانی تولیدات انحصاری خودروها شد که تازه در مرحله بعد با قیمت گذاری دستوری و به دور از حاشیه بازار وارد بحران شدید شدند که بین اینها بخش خصوصی و به تبع آن قطعه‌سازان بودند که متحمل سخت‌ترین ضربات شدند.
چرا که خودروسازان بزرگ به هرحال به خاطر اتصال به بدنه دولت و حاکمیت بقای خود را تحت هر شرایطی بیمه کرده‌اند..یادمان باشد قطعه‌سازان ایرانی در همکاری‌های کوتاه مدت‌شان با رنو و پژو و هیوندایی به‌خصوص در فضای پس از برجام، توانسته بودند رضایت مدیران و مهندسان این کمپانی های بین‌المللی را به دست بیاورند. این همان ظرفیت مغفول قطعه‌سازان وطنی است که حتی توانستند وارد شبکه جهانی تامین قطعات آنها شوند.
در کشور ترکیه و رشد اتفاق افتاده در صنعت خودرو یی مدیون صنعت قطعه سازی می باشد به طوری که بالغ بر 4 میلیارد دلار از محل صادرات قطعات خودرو درآمد کسب کرده است. در چشم‌انداز 1404 صنعت خودروی ایران، ضمن تاکید بر همکاری با برندهای جهانی و منطقه‌ای در خودروسازی و قطعه‌سازی و همچنین دعوت به سرمایه‌گذاری صادرات محور در ایران، هدف‌هایی نیز ارایه شده است.
دستیابی به تولید سه میلیون دستگاه خودرو در بخش سواری با سهم 50درصدی برند داخلی، صادرات یک‌میلیون خودرو، تأمین 25 میلیارد دلار انواع قطعات و مجموعه‌های خودرو توسط قطعه سازان داخلی و صادرات شش میلیارد دلاری قطعات و مجموعه‌های خودرو ازجمله اهداف مندرج در سند چشم‌انداز است.
درنهایت سهم صنعت خودرو در تولید ناخالص ملی نیز باید به 4 درصد برسد. با توجه به این چشم انداز توجه به قطعه سازان داخلی و حمایت از انها و به روز کردن تکنولوژی تولیدی آنها و استفاده کردن از ظرفیت قطعه سازی در کشور همسایه ترکیه با توجه به وجود برندهای خودرویی معتبر می تواند یکی از راههای مهم در راستای تحقق این اهداف است .سال 1400 و نامگذاری آن توسط مقام معظم رهبری به نام تولید, پشتیبانی ها و مانع زادیی ها می تواند نقطعه عطفی بر این مساله باشد./
یک مدیران خودرویی کشور