همان‌طور که ورود به سایر علوم و تخصص‌ها، نیاز به دانستن اطلاعات و دانش لازم را دارد، برای ورود به بازار سرمایه و بورس نیز باید با اصطلاحات تخصصی آن آشنا باشید. نمی‌توان بدون دانش و آشنایی با اصطلاحات رایجی چون حراج پیوسته در بورس و یا نسبت‌های مالی وارد بازار بزرگی همانند بورس شد و انتظار کسب سود داشت. به همین خاطر در این محتوا به تعاریف اصطلاحات رایج بورسی خواهیم پرداخت. خواهیم گفت مثلاً صف خرید و فروش چیست؟ یا مفهوم p/s چیست؟ و....
۱. شاخص کل
یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین اصطلاحات بازار بورس شاخص کل است. شاخص کل به شما نشان خواهد داد که روند کلی بازار به چه سمتی است. البته باید این نکته را مدنظر قرار دهید که مثبت یا منفی بودن شاخص کل لزوماً به معنای روند صعودی یا نزولی بودن تمام سهام بازار نمی‌باشد، بلکه عمدتاً روند سهام شاخص ساز را مشخص می‌کند. بر اساس این شاخص سهام‌داران می‌توانند حرکت بعدی در بازار را تخمین بزنند و از ورود یا خروج پول به بازار و سهام اطلاع پیدا کنند.
۲. پرتفوی یا Portfolio
معمولاً به سهام‌داران توصیه می‌شود برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری خود، سبدی از سهام که در اصطلاح به آن پورتفوی گفته می‌شود، تشکیل دهند و به تک سهم شدن (خرید تنها یک سهم) اکتفا نکنند. تشکیل سبد سهام نیاز به دانش و تجربه زیادی دارد که افراد متخصص در این بازار بر اساس استراتژی معاملاتی خود اقدام به تشکیل سبد سهام خواهند کرد.
۳. NAV (Net Asset Value)
ارزش خالص دارایی یا ارزش روز دارایی‌ها NAV نام دارد که معمولاً برای محاسبه ارزش ذاتی ETF ها، صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. محاسبه NAV به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد.
۴. کارگزار ناظر
هر نمادی زیر نظر یک کارگزار معامله می‌شود و فروش آن نماد معاملاتی صرفاً با تأیید کارگزار ناظر امکان‌پذیر خواهد بود. امکان تغییر کارگزار نیز ناظر وجود دارد.
۵. حراج ناپیوسته
حراج ناپیوسته و حراج پیوسته در شرایط مختلفی انجام می‌شود به‌صورت کلی می‌توان گفت در 15 دقیقه ابتدایی شروع بازار سهم در مرحله ثبت سفارش قرار می‌گیرد و معامله گران می‌توانند درخواست‌های خود را ثبت کنند اما در این زمان معامله‌ای انجام نمی‌شود. و امکان حذف یا تغییر سفارش وجود دارد.
۶. حراج پیوسته
اما تعریف حراج پیوسته در بورس به این معنا است که در بازه زمانی ۹ الی ۱۲:۳۰ که تایم معاملاتی بازار می‌باشد، امکان معامله سهام وجود دارد و به‌محض اینکه قیمت خریدار و فروشنده تطبیق پیدا می‌کنند، معامله انجام می‌شود. قیمت در حراج پیوسته باتوجه‌به قیمت کشف شده در حراج ناپیوسته تعیین می‌شود.
علاوه بر نسبت‌های مالی مهم مانند نسبت‌های نقدینگی، نسبت‌های سودآوری، بدهی و ... که در تحلیل بنیادی مورد استفاده قرار می‌گیرند، محاسبه برخی نسبت‌های دیگر نیز بسیار حائز اهمیت است. در ادامه به تعریف آن ها خواهیم پرداخت.
۷. نسبت حاشیه سود
از تقسیم سود به فروش، جهت بررسی کارایی شرکت محاسبه می‌شود.
۸. نسبت P/E
نسبت P/E از رایج‌ترین نسبت‌های ارزش‌گذاری سهام است که از تقسیم قیمت بر سود خالص به‌ازای هر سهم محاسبه می‌شود. نام دیگر این نسبت ضریب سهم می‌باشد.
۹. نسبت P/B
از نسبت قیمت به ارزش دفتری سهم محاسبه می‌شود و این نسبت بیانگر خالص ارزش دارایی‌ها بر مبنای تعداد سهام عادی است.
۱۰. نسبت P/S
حاصل تقسیم قیمت بر فروش به‌ازای هر سهم شرکت در طی دوازده ماه اخیر است. اما مفهوم p/s چیست؟ این نسبت بیان می‌کند که به‌ازای هر یک ریال فروش در دوازده ماه اخیر، شرکت چه میزان هزینه می‌کند.
در قسمت تابلوخوانی نیز اصطلاحات رایج و تخصصی وجود دارد.
۱۱. صف خریدوفروش
در بازار بورس همانند سایر بازارها، متقاضیان تمایل به خرید سهم و عرضه‌کنندگان تمایل به فروش سهم دارند. زمانی که هیچ متقاضی برای خرید سهم وجود نداشته باشد و همه تمایل به فروش سهم داشته باشند، صف فروش تشکیل شده است و بالعکس، زمانی که همه متقاضی خرید سهم باشند اما فروشنده‌ای وجود نداشته باشد، صف فروش تشکیل شده است.
۱۲. نماد
مخفف شده نام شرکت پذیرش شده در بورس یا فرابورس است. حرف ابتدای آن بیانگر صنعتی است که شرکت در آن حوزه فعالیت دارد، مابقی نیز نام شرکت است. البته در بعضی از سهام، حرف اول نماد نشان‌دهنده صنعت نمی‌باشد. مثلاً برکت یک سهم دارویی است اما با حرف "د" شروع نشده است درحالی‌که سهام "دکپسول" ، "دعبید" و... در گروه دارویی قرار دارند.
۱۳. دامنه نوسان
جهت حفظ امنیت سرمایه‌داران، اغلب سهام در بورس دارای دامنه محدود ۵ درصدی هستند (مثبت و منفی ۵). اما صندوق‌های سرمایه‌گذاری دامنه ۱۰ درصدی دارند.
۱۴. الگوی ساعت
زمانی که قیمت آخرین معامله حداقل سه درصد بیشتر از قیمت پایانی می‌شود، الگوی ساعت شکل‌گرفته است.جهت سهولت برای پیداکردن سهامی که این الگو را تشکیل داده اند از فیلتر الگوی ساعت استفاده می‌شود که فیلتر زیر در قسمت دیده بان بازار سایت tse باید وارد شود :
(pl)>=(pc)*1.03
برای آنکه بتوانید در این بازار موفقیت کسب کنید، حتماً اصطلاحات رایج و پرکاربرد را بیاموزید و از آن ها بهره گیرید.