در ترکیه چه خبر است؟

به گزارش آسیانیوز، امید محمدرضایی: اواخر سال گذشته بود که یک شبکه تلویزیونی نزدیک به دولت ترکیه از طرح احیای امپراطوری عثمانی رونمایی کرد؛ نقشه ای با خطوط فرضی که در آن عربستان و حتی مصر نیز دیده شد و نکته جالب تر این که سرزمین های تحت سلطه فلسطین اشغانی در این نقشه نبود.

-------------------

بیشتر بخوانید

دلایل ناکارامدی اکو برای ایران

--------------------------------------------------

این نقشه و سودای احیای امپراطوری عثمانی و توام با افزایش 30درصدی بودجه نظامی سال 2021 ترکیه این گمان را به مردم می دهد که ترکیه این بودجه نظامی را صرف ماجراجویی در سوریه، لیبی، مدیترانه شرقی و حتی قفقاز جنوبی می کند.

افزایش بودجه نظامی سیاست های خارجی و کسری بودجه:

بر همگان پوشیده نیست دولتی که توهم احیای امپراطوری در سر دارد باید بودجه نظامی سنگین و سیاست خارجی پرخرجی در نظر بگیرد و در عین حال عدم افزایش عواید مالیاتی موجب کسری بودجه شدید در سال اری کشور خواهد شد.

تورم وحشت آور ترکیه

نشانه های اقتصاد وحشتناک در همه جای ترکیه دیده می شود. از صف شلوغ کیوسک های نان دولتی نزدیک میدان تکسیم گرفته تا قیمت دارو مایحتاج و حتی دستمال توالت که به طور غیر قابل مهار در حال افزایش است . آتشفشان خشم مردم در اعتراضات فوران کرده و محبوبیت دولت منتخب روز به روز مانند ارزش پول ملی در حال کم شدن است.

-------------------

بیشتر بخوانید

«قوانین جدید کرونایی» مسافرت به ترکیه

---------------------------------------------------------

این مقاله ممکن است طولانی شود چون تورم موضوع مهمی برای همه است. متنی که به یک سوال جواب دهد:

به راستی در ترکیه چه خبر است؟ 

حتی قبل از شیوع پاندمی تقریبا از دو سال پیش ترکیه در تلاش بود تا از رکود بی سابقه جلوگیری کند؛ چرا که بدهی سر با فلک کشیده خارجی کاهش شدید ارزش لیر و تورم فزاینده دست و پنجه نرم می کرد که در هفته های اخیر این قطار از ریل خارج شده ارزش نزولی لیر سرعت غیر قابل کنترل گرفته و در این سراشیبی به سرعت پیش می رود؛ جایی که رییس جمهور مستبد به جای فشار پدال ترمز به شدت روی پدال گاز قاطر تورم فشار می آورد.

تورم در هر اقتصادی در دنیا وجود داشته و بیماری لاعلاج نیست و طبیعتا درمان مخصوص به خود را دارد.

مشکلات اقتصادی آنکارا ریشه عمیقی دارد اما چیزی که در حال حاضر باعث عود کردن این بیماری اقتصادی در آنکارا شده اصرار بدون منطق رئیس جمهور بر کاهش نرخ بهره در مواجهه با تورم شدید بود که می توان نتیجه گرفت برای برای جبران کسری بودجه تصویب شده بود. تقریبا با چرخش 180 درجه ای مخالف دارویی که اکثریت غریب به اتفاق اقتصادانان هر کشوری در مواجهه با تورم تجویز میکنند: یعنی افزایش نرخ بهره و امحای نقدینگی

رییس جمهور سالهاست براین دارو مقاومت می کند و عزم جدی وی برای ادامه کاهش نرخ بهره حتی در شرایط که تورم از 21 درصد گذشته ترکیه را ممکن است به مرز نابودی بکشاند.

بانک مرکزی بدون قدرت:

  تورم چیزی جز کاهش ارزش پول ملی در برابر سایر ارز ها نیست و مسئولیت حراست از پول ملی در تمام اقتصاد ها برگردن بانک مرکزی است . با همین تحلیل سرمایه گذاران و مردم به سیاست های پولی بانک مرکزی کشور گله می کند و انتظار مهار قطار از ریل خارج شده تورم ترکیه باشد؛ جایی که رییس جمهور در دو سه سال اخیر با برکناری سه رریس بانک مرکزی نشان داد اگر بانک مرکزی اقدامی برای بالا بردن نرخ بهره بر خلاف خواسته رییس جمهور کنند از شر آنها خلاص میشود و بلاخره یک رییس بله قربان گو برای انجام دستورات غیر علمی او پیدا می کند.

مشکلات آنکارا از کی شروع شد؟

  استراتژی های تهاجمی طرفدار رشد آقای اردوغان قبلا برای او کارساز بوده است. از زمانی که او در سال 2003 حکومت ترکیه را آغاز کرد، پروژه‌های زیرساختی گران قیمتی را انجام داده، سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کرده و کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان را تشویق کرده است که بدهی‌های خود را جمع کنند.

نظر برخی تحلیلگران بر این باور است که ترکیه در دهه اول حکومت اردوغان یک معجزه اقتصادی بود.فقر نصف شده بود بخش بسیار بزرگ مردم در طبقه متوسط ترکیه بودند و سرمایه گذاران مشتاق اعطای وام به دولت بودند. اما دیری نپایید که تلاش های بی وقفه اردوغان برای توسعه با سرعت بالا نا پایدار شد با این حال نیز رییس جمهور به جای عقب نشینی و سپردن زمام امور اقتصادی به کاردان به وام گیری سرگردان ادامه داد.

اقتصاد به طور عجیبی در ناپایداری قرار گرفت و به بن بست رسید. خوب که به این رخداد توجه کنیم می بینیم بدون شباهت به تورم سال های 52 تا 54 و حتی بعد تر حکومت محمدرضا پهلوی نبود . شاه زمان پهلوی با اخراج کاردان ها و دریافت وام بی منطق و اصرار بر ارائه وام ارزان نارضایت بین مردم را روز به روز زیاد تر تورم بدون کنترل و درنهایت باعث فروپاشی و انقلاب شد.

تا سال 2018 تنش سیاسی بین ترکیه و آمریکا باعث کاهش ارزش لیر شد اما زمنی که بن بست سیاسی نیز کاهش یافت مشکلات اقتصادی باقی ماند این سیگنال را به مردم داد که برای مهار تورم سراغ بانک مرکزی را بگیرند نه سیاست و نه هیچ کس دیگر.اردوغان به بانک های دولتی فشار می آورد تا وام ارزان به خانوار بدهند و جنون وام گرفتن ادامه داشت.

زمانی که رییس بانک مرکزی برابر فشار رییس جمهور برای کاهش نرخ بهره 24 درصدی مقامت کرد اردوغان او را اخراج کرد و این دور باطل ادامه یافت.
برای تقویت لیر بانک های ترکیه شروع به فروش ذخایر ارزی و مداخله قیمتی کردند که آن ذخایر نیز رو به پایان رفت کاری باطل تر از باطل نرخ تعادلی ارز باید در بازار رخ دهد مداخله قیمتی در آن از نظر تمام اقتصاددانان غیر ممکن است با تاکید بر غیر ممکن. رکود اقتصادی در زمان شیوع پاندمی با محدود کردن فروش کالاهای ترک در بازار های جهانی و بسته شدن پویا ترین اقتصاد ترکیه یعنی توریست هم به شدت ضربه خورد.

رویکرد اردوغان در برابر نرخ بهره و کم شدن محبوبیت وی نزد مردم:

  با پایین نگه داشتن نرخ بهره اردوغال استدلال دارد که مصرف کنندگان خارجی مشتاق تربرای خرید ارزان از ترکیه شوند و کسب و کارها تمایل بیشتری برای وام گرفتن کاری که باعث تورم می شود . تورم الیاتی که به طور غیر مستقیم از فقیر ترین بخش جامعه دریافت و به بخش مرفه جامعه داده می شود.

اردوغان عقیده دارد با ارزان شدن کالاها و خدمات ترکیه برای جهان صادرات به راحتی افزایش می یابد که تاحدی درست است اما بهای سنگین آن برای جامعه قابل چشم پوشی نیست ترکیه کاملا به واردات مواد اولیه وابسته است که با کاهش ارزش لیر هزینه آن نیز افزایش پیدا می کند. در عین حال استدلال آقای اردوغان برابر تئوری اقتصادی متعارف که قبلا آزمایش شده نیز باعث شده سرمایه گذاران دنیا که مشتاق به صدها میلیون دلار سرمایه گذاری در ترکیه بودد نیز بترسند.

هرچه نرخ ها کمتر می شود تورم بالا میرود تورم که به گفته بانک مرکزی کشور از 20 درصد گذشته اما به عقیده مردم در خیابان ها بیشتر از نرخ گفته شده است . لازم به ذکر است که تورم 6.8 درصدی امریکا و نرخ 4.9 درصدی یورو به حدی کافی بود که اعلان هشدار صادر شود.

و در پایان تورم، در تمامی ادوار و تمامی اقتصاد های دنیا رخ داده و درمان آن مشخص است که ترکیه به جای توجه به داروهای درمان این بیماری اقتصادی در دور باطل مقاومت افتاده و در صورت اصرار ممکن است به انتخابات زودرس و حذف اردوغان از قدرت بینجامد.

  پول عجیب ترین اختراع بشر بوده و چگونگی رفتار با این اختراع بشر تنها در چهارچوب علم اقتصاد مشخص شده است برای رفتار به اقتصادانان توجه کنیم تا فاجعه رخ نداده است./