پیش از ورود به بحث لازم است به دو نکته اشاره شود:
۱- فعالیت در این زمینه تنها به سرمایه‌گذاری و معامله‌گری محدود نمی‌شود، مشاغل و فرصت‌های متعددی به جز سرمایه‌گذاری و معامله‌گری در این حوزه وجود دارد که افراد از طریق کسب دانش و مهارت در این زمینه‌ها می‌توانند بدون نیاز به سرمایه‌گذاری و یا معماله‌گری در زمینه بلاک‌چین و رمزارزها کسب درآمد کنند، از جمله تحلیل‌گری، تولید محتوا، برنامه‌نویسی، مدیریت تبلیغات، بازی کردن و کسب درآمد از بازی های متاورسی و غیره، اما موضوع بحث این نوشتار کلانتر از این موضوعات است و در یادداشت‌های آتی به جزئیات این مباحث خواهیم پرداخت.
۲- نکته مهمتر اینکه پرداختن آسیانیوز در یک سرویس تخصصی با عنوان سرویس رمزارز آسیا نیوز در راستای انتشار اطلاعات به روز و مناسب برای فعالان این حوزه (از مخاطبان علاقهمند گرفته تا معامله گران) است، ما هیچ گاه تجربه تلخ بازار بورس را فراموش نمی‌کنیم که عده بسیاری از مردم بدون کسب دانش و اطلاعات کافی پس انداز و یا دارایی خود را روانه این بازار کردند و ضررهای هنگفتی متحمل شدند، در نتیجه پرداختن جدی ما به مضوع رمزارزها به هیچ وجه همسو با هیجانات کاذب یکی دو سال اخیر نیست، هیجاناتی که در بازار بورس ایران تجربه کرده‌ایم و بسیاری همچنان درگیر پیامدهای تلخ آن هستند، البته که مقایسه بازار بورس ایران و بازار رمزارزها از منظر ماهیت این دو حوزه کاملا خطا است(شفافیت بلاک‌چین کجا و رانتبازی و غیرشفافیت بورس ایران کجا)، اما در هر حوزه اقتصادی که هیجان بر عقل سلیم پیشه می‌گیرد مصیبت می‌آفریند.پس انتشار اخبار، تحلیل‌ها، یادداشت‌ها و رصد تخصصی تحولات پس از ظهور بلاک چین و رمزارزها در سرویس رمزارز آسیا نیوز بدین معنی نیست که بدون کسب دانش و اطلاعات کافی در این زمینه می توان ره صد ساله را یک شبه پیمود و صرفا با خرید یک یا چند رمزارز ثروتمند شد، هدف ما تسهیل مخاطبان برای دسترسی به اطلاعات و دانش و بینش برای استفاده از فرصت های بیشمار در این زمینه است و بس.
بیشتر بخوانید:
بیت‌کوین ونیز است
--------------------------
با این مقدمه برگردیم به طرح مساله‌ای که آغاز متن صورت گرفت، حال پرسش اینجاست که مبنای این ادعا بر چه استدلال‌هایی استوار شده است و رمزارزها چگونه آزادی اقتصادی بیشتری در جهان ایجاد می‌کنند؟
نکته مهم اینکه بر مبنای اغلب نظریه‌های اقتصادی که درباره آزادی اقتصادی طرح و بسط یافته‌اند، معیار آزادی اقتصادی از سنجش ۱۲ عامل به دست می‌آید،۱۲ عامل که معیاری هستند برای سنجش میزان آزادی و رعایت حق افراد برای کنترل کار و دارایی خود در هر کشور. این ۱۲ عامل در چهار گروه تقسیم بندی می شوند :
• حاکمیت قانون (حقوق مالکیت، اثربخشی قضایی، یکپارچگی دولت).
• اندازه دولت ( بار مالیاتی، مخارج دولت، سلامت مالی).
• کارایی نظارتی (آزادی کسب و کار،آزادی کار و آزادی پولی)؛
• باز بودن بازار (آزادی تجارت، آزادی سرمایه گذاری و آزادی مالی).
آزادی اقتصادی در سراسر جهان به طور چشمگیری متفاوت است، در حالی که اکنون اقتصاد به طور فزاینده‌ای جهانی است، دولت هر کشوری کنترل قابل توجهی بر آزادی‌های مالی و اقتصادی مردم خود دارد. آزادی اقتصادی پایین در یک کشور خاص همیشه به دلیل فعالیت های مخرب (مانند کلاهبرداری، ظلم و غیره) نیست - اغلب به دلیل سوء مدیریت (سیاست پولی و مالی ضعیف) یا صرفاً زیرساخت های بد است.
با ظهور اقتصاد دیجیتال و کمرنگ شدن محدودیت‌ها و مرزهای فیزیکی سوالی که باید پرسید این است: چگونه می‌توانیم یک اقتصاد جهانی بسازیم که در آن هر کسی که به اینترنت متصل است بتواند در این نظام اقتصادی مشارک کند، حقوق مالکیت اجرا شود و پول ارزش خود را حفظ کند؟ بلاک چین و رمزارزها می‌توانند پاسخی باشند به این پرسش. البته رمزارزها نمی‌تواند مستقیماً تمام جنبه‌های آزادی اقتصادی (به عنوان مثال، سیاست‌های مالیاتی و مخارج دولتی) را بهبود بخشند، اما می‌توانند بیشتر مولفه‌های اساسی را بهبود بخشد به بیان دقیقتر از 12 عامل ذکر شده رمزارزها می توانند 7 عامل زیر را در جهت آزادی اقتصادی بهبود بخشند از جمله در زمینه‌های زیر: باز بودن بازار (آزادی تجارت، آزادی سرمایه گذاری و آزادی مالی)، حاکمیت قانون (حقوق مالکیت)، کارایی نظارتی (آزادی کسب و کار،آزادی کار و آزادی پولی)؛
• باز بودن بازار (آزادی تجارت، آزادی سرمایه‌گذاری و آزادی مالی):
شبکه رمزارزها یک شبکه باز و جهانی است و موانع مرزها را از بین می‌برند. این به همه افراد در جهان اجازه می‌دهد تا در شبکه‌های مشترک تراکنش کنند، همانطور که در یک شبکه مشترک (اینترنت) ارتباط برقرار می کنند. مهمتر از آن، خود این شبکه‌ها توسط دولت‌هایی کنترل نمی شوند که بتوانند از سیستم های پولی خود برای جلوگیری از آزادی (و رفاه) اقتصادی استفاده کنند. این اصل منجر به طراحی بازارهای بازتر می‌شود و آزادی تجارت، آزادی سرمایه‌گذاری، آزادی مالی و آزادی پولی را افزایش می‌دهد.
• حاکمیت قانون (حقوق مالکیت):
رمزارزها حقوق مالکیت را به خوبی اعمال می‌کنند، حقوق مالکیت به مردم این امکان را می‌دهد که درآمد خود را پس‌انداز کنند، ثروت خود را افزایش دهند و برای بلندمدت برنامه‌ریزی کنند، زیرا می‌دانند ثمره کارشان از مصادره یا سرقت ناعادلانه در امان است. قبل از رمزارزها، اعتماد شما به حقوق مالکیت تابعی از اعتمادی بود که به دولت خود و احترام آن به حاکمیت قانون داشتید. با رمزارزها، هر کسی می‌تواند ثروت خود را بدون دخالت اشخاص ثالث مورد اعتماد مانند دولت یا بانک، به دست آورد و رشد دهد، یا از ترس اینکه ثروتش به راحتی مصادره شود فعالیت اقتصادی بکند. حقوق مالکیت در راستای اعتبار قراردادها و میزان پایبندی به قراردادها محقق می شود، در برخی مناطق در سراسر جهان یک قرارداد ارزش کمی دارد، زیرا نمی توانید به اجرای آن اطمینان کامل داشته باشید. قراردادهای هوشمند مبتنی بر شبکه های بلاک‌چینی قدرت احکام اجرایی را از دادگاه ها به بلاک‌چین منتقل می کنند و هیچ قدرتی قادر به فسخ قراردادهای هوشمند نیست،قرارداد هوشمند منافع حاصل از تخصص و تبادل تجاری را تضمین می‌کند.
• کارایی نظارتی (آزادی کسب و کار،آزادی کار و آزادی پولی)؛
رمزارزها بی‌طرف هستند، شبکه‌های رمزارزی اغلب با نام مستعار (یا حتی ناشناس) هستند. برای آنها مهم نیست که کجا زندگی می‌کنید، نژاد یا جنسیت شما چیست، یا در انتخابات گذشته به چه کسی رای داده اید. برخلاف سیستم مالی فعلی، آنها ذاتاً باز و بی‌طرف هستند. هر کسی‌که به اینترنت متصل است می‌تواند کیف پول بسازد، به صورت رمزارز پول دریافت کند، رمزارزی خرج کند و در رمزارزها ثروت به دست آورد. اگر چه اکنون با تشدید فشار دولت‌ها برای قانونگذاری و مجبور کردن صرافی‌های متمرکز مانند بایننس و کوین بیس و .. به کنترل تراکنش ها و جلوگیری از دور زدن تحریم بی‌طرفی این نهادها تا حدی زیر سئوال رفته است اما نکته مهم این است که برای آنها این امکان وجود ندارد که همه رمزارزها را کنترل کنند چرا که مالک کل شبکه نیستند و اگر هر کدام تصمیم بدی بگیریند یا مجبور به تنظیم مقررات بد شوند، کاربران می‌توانند از طریق ارائه‌دهندگان دیگر به شبکه‌های رمزارزی دسترسی پیدا کنند، به ویژه این امکان با ظهور امور مالی غیر متمرکز و صرافی های غیر متمرکز بسیار تقویت شده است و به زودی این پلتفرم‌ها جایگزین رقبای متمرکز خود خواهند شد.
اگر چه از 12 عامل مهم در سنجش میزان آزادی اقتصادی 5 مولفه وجود دارد که رمزارزها نمی‌تواند مستقیماً از آنها بهره‌مند شود (به عنوان مثال، یکپارچگی دولت، سیاست‌های مالیاتی، سلامت مالی و غیره)، با این حال ارز دیجیتال با کاهش هزینه‌های انتقال و تراکنش ، شرایط را برای تحرک فراهم می‌کند و به مردم این امکان را می‌دهد که هم ثروت جمع کنند و هم آن را با سهولت از مرزها عبور دهند. رمزارزها تجسم نهایی قدرت فرد در زمینه آزادی اقتصادی هستند، به عنوان مثال به کاهش موانع پیش روی مهاجران،مسافران و پناهندگان در انتقال دارائی‌های خود از یک کشور به کشور دیگر دقت کنید، فرض کنید یک پناهنده جنگ یا مهاجر هستید و به جای بانک محلی یا حمل کردن پول نقد یا طلا و تحمل مخاطرات هرکدام از این‌ها، دارائی شما در گوشی شما و جیب شماست. نمونه بارز این موضوع را در جنگ روسیه علیه اوکران مشاهده کردیم که چگونه با از کار افتادن نظام بانکی در اوکراین کمک‌ها از طریق شبکه رمزارزی به دست بسیاری رسید و آنها که دارایی خود را در کیف پول‌های رمزارزی خود ذخیره کرده بودند حتی در راه فرار از جنگ، یک بانک همراه رمزارزی در گوشی‌ها و کیف پول‌های رمزارزی خود داشتند .
با این تفاسیر ارز دیجیتال می‌تواند بر بسیاری از عواملی که منجر به آزادی اقتصادی بیشتر می‌شود، تأثیر بگذارد. هم می‌تواند به ساختن اقتصادهایی با عملکرد بهتر در کشورهایی با آزادی اقتصادی کمتر کمک کند و همچنین گام برداشتن به سوی زندگی بهتر را آسان‌تر کند. اگر چه فناوری‌های مخرب بسیاری در جهان امروز وجود دارد مانند فناوری‌های کشتار جمعی و ..اما فناوری‌های همچون بلاک‌چین طولانی‌ترین اهرمی است که می‌توانیم برای بهبود وضعیت انسان بکشیم،رمزارز واقعا یک پیشرفت فناوری است که به ما امکان می‌دهد یک سیستم مالی آزادتر و بازتر بسازیم افراد را قادر می‌سازد کار و دارایی خود را کنترل کنند. البته رمزارز از بسیاری جهات هنوز نوپا است. استفاده از آن هنوز در برخی نقاط جهان هنوز سخت است، شبکه‌های رمزارزی با چالش‌های مقیاس‌پذیری مواجه هستند و اقتصاد ساخته‌شده بر روی زیرساخت‌های ارز دیجیتال در روزهای اولیه خود است، بنابراین هنوز ایرادهای بسیاری وجود دارد که باید مورد تحلیل و ارزیابی قرار بگیرد و به هیچ وجه نمی توان کورکورانه به هر ادعایی در این زمینه اعتماد کرد و یا هر رمزارزی را چه برای سرمایه‌گذاری و چه به عنوان جایگزین ارز سنتی خریداری کرد.در این یادداشت از پتانسیل رمزارزها در بهبود آزادی اقتصادی نوشتیم، در یادداشت‌های آتی حتما از مخاطرات و تهدیدهای این حوزه هم خواهیم نوشت.