آشنایی با فرآیند آبکاری لوله و پروفیل مبلی
در اولین گام برای آشنایی با فرآیند آبکاری لوله و پروفیل مبلی، لازم است مواد موردنیاز برای انجام این کار معرفی شود. کیفیت و نتیجه‌ای که از محصول نهایی انتظار می‌رود، در گرو کیفیت و جنس مواد موردنیاز آبکاری خواهد بود. همچنین شرایط انجام آبکاری و حمام مورد استفاده برای این کار نیز نقش به‌سزایی در کیفیت و نتیجه این فرآیند دارد.
در این فرآیند معمولا از آلیاژها و فلزاتی همچون نیکل، کروم، پالادیوم، طلا، نقره، مس، قلع، پلاتین، روتنیوم، کادمیوم، برنج و روی استفاده می‌کنند. همچنین قبل از شروع فرآیند آبکاری لوله مبلی لازم است سطح محصول برای انجام این کار آماده شود. درواقع آماده کردن سطح محصول به‌معنای پاکسازی آن از هر نوع جرم و آلاینده‌ای خواهد بود. در صورت نبود پاکسازی سطح محصول احتمال دارد در سطح محصول نهایی ناهمواری به وجود بیاید و محصولی بی‌کیفیت به ثمر بنشیند.
انواع روش های آبکاری لوله
به‌طور کلی انجام فرآیند آبکاری تاثیر زیادی در قیمت لوله سبک مبلی دارد. آبکاری لوله به‌روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که در میان آن‌ها آبکاری الکترولیکی و غوطه‌وری مناسب‌ترین روش‌ها به‌حساب می‌آیند:
آبکاری الکترولیکی
در آبکاری الکترولیکی از جریان برق استفاده خواهد شد و این روش آبکاری رایج‌ترین روش شناخته می‌شود. مقدمات موردنیاز در این روش، آبکاری دو الکترود آنود با بار منفی و کاتود با بار مثبت هستند. به لوله‌ای که قرار است آبکاری روی آن رخ دهد، بار منفی اعمال خواهد شد و به‌عنوان الکترود آنود در محلول حاوی یون‌ها قرار خواهد گرفت.
سپس جریان الکتریکی برای حل کردن یون‌ها با بار مثبت در محلول شیمیایی رخ خواهد داد تا یون‌های فلزی با بار مثبت را به محصول هدف برای آبکاری بچسباند. بدین صورت یک روکش صاف و یکنواخت بر روی لوله ایجاد می‌شود. آبکاری لوله به‌صورت الکترولیکی طی چندین مرحله به انجام می‌رسد.
آبکاری غوطه‌وری
در آبکاری غوطه‌وری، یک لوله در محلول حاوی یون‌های یک فلز نجیب‌تر قرار داده خواهد شد. یون‌های فلز نجیب به ثبات بیشتری تمایل دارند، به همین دلیل روی فلز کمترنجیب ته‌نشین می‌شوند و لایه‌ای نازک تشکیل می‌دهند. آبکاری غوطه‌وری فرآیندی کند است و در آن از هیچ جریان الکتریکی استفاده نمی‌کنند. به‌دلیل اینکه پس از تشکیل یک پوشش نازک بر روی فلز، عمل ته‌نشین شدن فلز نجیب متوقف می‌شود، به نظر می‌رسد که کیفیت چسبندگی روکش به فلز پایه در آبکاری غوطه‌وری ضعیف‌تر باشد.
انواع روش‌های آبکاری پروفیل
آبکاری الکترولیس متداول‌ترین روش آبکاری لوله و پروفیل به‌شمار می‌رود. در این روش آبکاری به استفاده از جریان الکتریکی نیازی نیست. درواقع در آبکاری الکترولیس چندین واکنش شیمیایی هم‌زمان در یک محلول آبی رخ می‌دهند تا فلزات پوشش‌دهی، یک لایه صاف و یکنواخت بر روی پروفیل تشکیل دهند، بدون اینکه در گوشه و زوایای آن تجمع ایجاد کنند. آبکاری پروفیل مبلی به این روش، نوعی آبکاری شیمیایی به‌حساب می‌آید.
مزایای آبکاری لوله و پروفیل سبک
آبکاری لوله و پروفیل سبک مزایای زیر را به همراه دارد:
- ایجاد ظاهری زیبا
- افزایش مقاومت محصولات فلزی
- سخت شدن سطح محصول
- بهبود چسبندگی رنگ
- تقویت لحیم کاری
- شکل پذیری خوب
- کاهش اصطکاک
- تغییر رسانایی
- افزایش مقاومت محصول در برابر حرارت
انواع فلزات برای آبکاری لوله و پروفیل
فرایند آبکاری لوله و پروفیل‌ها علاوه‌بر ایجاد مقاومت دربرابر عوامل خورنده، باعث ایجاد ظاهری زیباتر در لوله و پروفیل خواهد شد. البته با انجام فرآیند آبکاری، قیمت پروفیل سبک مبلی تغییر می‌کند. در آبکاری ار فلزات گوناگونی استفاده می‌شود که برخی از نظر صنعتی و برخی دیگر از نظر تجاری اهمیت دارند.
- آبکاری با فلز روی به‌منظور افزایش مقاومت محصول در برابر زنگ‌زدگی صورت می‌گیرد که به نام گالوانیزاسیون نیز معروف شده است.
- آبکاری با فلز نقره اغلب در ساخت محصولات تزیینی کاربرد دارد. گاهی از آن برای افزایش رسانایی قطعات فلزی به‌کاررفته در محصولات الکتریکی بهره می‌برند.
- آبکاری با فلز مس گاهی به‌عنوان زیرکار سایر آبکاری‌ها، گاهی برای ایجاد مقاومت در برابر زنگ‌زدگی و گاهی پیش از سخت‌کاری روی لوله و پروفیل‌ها انجام خواهد شد.
- نیکل و کروم یکی از معمول‌ترین و پرمصرف‌ترین فلزات در فرآیند آبکاری لوله به‌حساب می‌آیند. هدف استفاده از این فلز نیک ایجاد یک لایه محافظ دربرابر زنگ‌زدگی است. اما کروم به‌منظور ایجاد درخشش و شفافیت آینه گونه‌ای بر سطح محصول مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- فلز کادمیوم عنصری سفید و دارای سختی بالاتر از فلز قلع است که به نقره شباهت زیادی دارد. آبکاری محصولات با این فلز اغلب برای محیط‌های دریایی و هواوفضا مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته امروزه استفاده از این فلز را برای آبکاری به‌دلایل ایمنی محدودتر کرده‌اند.
جمع‌بندی
از فلزات و روش‌های متفاوتی برای آبکاری لوله و پروفیل‌های مبلی استفاده می‌شود. متداول‌ترین روش آبکاری الکترولیکی و پرمصرف‌ترین فلز در این فرآیند روی است. زیرا در آبکاری الکترولیکی محصول نهایی از کیفیت بیشتری برخوردار خواهد بود و همچنین روی به‌راحتی در دسترس قرار دارد. به‌طورکلی آبکاری با هدف بهبود مقاومت فلزات نسبت به خوردگی، تغییر هدایت الکتریکی، تغییر ظاهر صورت می‌گیرد.