اشاره
آسیانیوز - اما آنطور که رئیس واحد کالای بخش تحقیقات صندوق بین المللی پول می گوید ناامنی غذایی از آن جهت در کشورهای در حال توسعه بیداد می کند که یک سوم تولید جهانی غذا به هدر می رود. از سویی دیگر در گزارشی که در ۱۲ شهریور امسال از سوی مجمع جهانی اقتصاد منتشر شده، این گزارش بیان داشته است که اگرچه غذای کافی برای تغذیه مردم جهان تولید می شود، اما ۸۱۱ میلیون نفر - بیش از ۱۰ درصد از جمعیت جهان - همچنان هر شب گرسنه به خواب می روند. این در حالی است که جهان با بحران غذایی در دهه‌های اخیر مواجه می باشد که ناشی از اثرات کرونا، تغییرات آب و هوایی و درگیری‌هایی مانند جنگ در اوکراین، و مواردی از این دست بوده که افزایش سرسام‌آور قیمت مواد غذایی و انرژی را تشدید کرده است که متأسفانه روزانه و بر تعداد گرسنگان نیز می افزاید. از این رو به جد می توان گفت که مشکل نه در تولید بلکه در چرخه سنتی محصولات کشاورزی می باشد. پیشرفت‌های تکنولوژیکی اخیر می تواند به سهولت نظارت بر محصولات غذایی با کیفیت از تولید تا عرضه کمک شایان توجهی نماید.
فواید تغییر چرخه سنتی محصولات کشاورزی با بهره گیری از تکنولوژی های مدرن
اگر بخواهیم چرخه محصولات کشاورزی به روش سنتی را بررسی کنیم بی شک ۳ سطح را بیشتر نمی توان قائل شد و آن هم ۱. تولید کننده ۲. توزیع کننده و ۳. مشتری می باشد. در روش سنتی با چالش های جدی روبرو هستیم مثل: 1. فقدان بستری یکپارچه به منظور به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی 2. تولید محصولات پراکنده ۳. عدم تعادل نیروها در بازار ۴. عدم قطعیت اطلاعات زنجیره تامین کشاورزی ۵. هزینه های عملیاتی نسبتاً زیاد ۶. مدیریت کیفیت محصولات کشاورزی و مواردی از این دست که نتیجه اش همانی است که در ابتدا به آنها اشاره شد. اما در روش های جدید با بهره گیری از تکنولوژی می توان علاوه بر رفع معایب روش سنتی از مزایایی همچون: ۱. تولید هوشمند ۲. کشت براساس شاخص های زیست محیطی ۳. ایجاد سیستم کنترل تولید محصولات تازه کشاورزی ۴. کنترل لجستیک زنجیره حمل و نقل ۵. ردیابی و مدیریت کیفیت و ایمنی عرضه محصولات ۶. کنترل ریسک زنجیره تامین کشاورزی. بر طبق تحقیق لی هانگ جان در سال ۲۰۱۶ در این حالت به چرخه محصولات کشاورزی روش سنتی کنترل هوشمند محصول معیوب، زنجیره تامین پلت فرم عمومی اطلاعات برآمده از داده ها، و اداره دولتی عملکردی را می توان افزود.
نظارت در بخش تولید مواد غذایی کشاورزی
در طی سالهای اخیر با توجه به چالش های روش کشت سنتی محصولات کشاورزی تکنولوژی جدید به ویژه در حوزه اینترنت اشیاء توانسته است بسیار مورد توجه قرار گیرد. بطور مثال هم اکنون شرکت Growvera و همچنین شرکت Phytech از طریق سنسورهای پوشیدنی گیاهان (Wearable plant sensors) حسگرهای سوزنی کوچکی را توسعه داده‌اند که برای اندازه‌گیری تغییرات مقاومت الکتریکی در برگ‌ها یا ساقه‌های گیاه به اندازه گیری شاخص های کیفیت این گیاهان می پردازد. داده ها به صورت بی سیم به رایانه یا دستگاه تلفن همراه منتقل می شوند و در آنجا در مورد سلامت گیاه تجزیه و تحلیل ها صورت می پذیرد. بنابراین کشاورزان می توانند محصولات را بلادرنگ نظارت کنند و مداخلات دقیقی را بر اساس نیازهای خاص گیاهان انجام دهند، مانند تنظیم آبیاری یا تزریق کود در پاسخ به سطوح رطوبت یا مواد مغذی که نویدبخش بهبود سلامت گیاه و افزایش بهره وری کشاورزی می باشد. این حسگرها بطور مداوم بر دما، رطوبت، مواد مغذی، مصرف آب، کود، آفت کش و حتی شناسایی علائم اولیه بیماری ها نظارت دارند.
نظارت در بخش توزیع مواد غذایی کشاورزی
در کنفرانس IOP در سال ۲۰۱۹ سیستم توزیع محصولات کشاورزی مورد بررسی محققی همچون جین وی قرار گرفت. او با ارائه یک سیستم توزیع لجستیک مبتنی بر اینترنت اشیا با بهره گیری از فناوری هایی همچون RFID، GPS و GIS نظارت بلادرنگ محصولات کشاورزی را در کل فرآیند توزیع پیشنهاد نمود که تأثیر چشمگیری در این بخش داشت. اما غول های فناوری همچون گوگل، مایکروسافت، آی بی ام در این عرصه بطور عملی وارد شدند. گوگل با ارائه ابزارهای خود به کشاورزان در مدیریت زمین و بررسی شرایط آب و هوایی خدمت رسانی نمود. همچنین مایکروسافت با پلتفرمی همچون FarmBeats داده های مختلفی را جهت بهبود تصمیم گیری به فعالان حوزه محصولات کشاورزی ارائه داده است و یا شرکتی مثل John Deere تجهیزات کشاورزی خوبی را با ابزارهای هوش مصنوعی در اختیار فعالان قرار داده است. شرکت آی بی ام نیز با بهره گیری از سیستم توزیع بلاکچین خود با نام IBM Food Trust زنجیره توزیع محصولات را از مزرعه تا میز مصرف کننده پیگیری می نماید.
نظارت در بخش دسترسی مشتری به مواد غذایی تازه
با بهره گیری از تکنولوژی های جدید همچون اپلیکیشن های تلفن همراه و یا سامانه های نظارتی اینترنت اشیاء می توان بر روی تازگی محصولات در اختیار مشتری نظارت دقیقی داشت. به طور مثال در تحقیقی که از سوی ویتجکسونو و همکارانش در سال ۲۰۱۸ در کنفرانس IOP منتشر شد میزان سنجش وضعیت غذا از لحاظ تازه بودن و یا فاسد شدن و یا سنجش میزان کیفیت غذا و ایمنی آن با بهره گیری از اینترنت اشیاء مورد بررسی قرار گرفت. این حوزه چه از لحاظ تجاری و چه از لحاظ جنبه محیط زیستی و انسانی به قدری جذاب بوده است که نه تنها محققین دانشگاهی بلکه شرکت ها و سازمان های تجاری نیز به طور ویژه به آن ورود نموده اند. شرکت AgShift با بهره گیری از ابزارهای هوش مصنوعی به ارزیابی کیفیت و ایمنی محصولات غذایی مصرف کننده پرداخته است. همچنین شرکتی مثل نستله ارتقاء فرآیندهای تولید و بسته بندی غذایی خود را بطور کاملاً فناور با مانیتورینگ دقیق پیگیری می نماید.
شرکت های دیگری مثل Ripe.io، Clear Labs و یا Safe Traces نیز در این عرصه با بهره گیری از تکنولوژی های مدرن فعال می باشند تا از هدر رفت محصولات غذایی که هزینه تولید بالایی صرف آن می شود، جلوگیری نمایند.