هشیارانه تاب بیاوریم؛ در بحران کرونا و اقتصاد!

در وضعیت بیماری اپیدمی مثل کرونا تقریبا بیشتر ساز و کار زندگی مردم دگرگون شده و معلوم نیست تا چه زمانی ادامه داشته باشد. در وهله نخست غیر از بحران های اقتصادی و ادامه دار شدن بیکاری ها، تفریحات محدود و کوچک مردم مانند رستوران رفتن یا معاشرت های این چنینی البته به طور عام، تقریبا حذف شده.. در این موارد فکر می کنید چه جایگزینی می توان در نظر گرفت تا جامعه با بحران رخوت یا افسردگی کمتر مواجه شود...

دراین باره ابتدا باید مفاهیمی را توضیح دهم و با توجه به این مفاهیم پاسخگو سوالات خوب شما باشم.اولین مفهوم تحمل بلاتکلیفی است ،گاهی اوقات شرایط زندگی ایجاب می کند مدتی بلاتکلیف باشیم و تا حصول نتیجه منتظر باقی بمانیم؛ مانند اعلام نتایج کنکور یا تولد فرزند ونتیجه مصاحبه شغلی و....مطالعات دانشمندان نشان داده است برخی از افراد نسبت به برخی دیگر قدرت تحمل بلاتکلیفی بیشتری را دارند .
دومین مفهوم تاب آوری است؛ تاب آوری به معنای توانایی مقابله با شرایط دشوار و پاسخ انعطاف پذیر به فشارهای زندگی روزانه است
واژه تاب‌آوری را می‌توان توانایی بیرون آمدن از شرایط سخت یا تعدیل آن، تعریف کرد. در واقع تاب‌آوری ظرفیت افراد برای سالم ماندن ، مقاومت و تحمل شرایط سخت و پر خطر است که فرد نه تنها بر آن شرایط دشوار فایق می آید بلکه طی آن و با وجود آن، قوی تر نیز می‌شود. تاب‌آوری درباره کسانی به کار می رود که در معرض خطر قرار می گیرند ولی دچار اختلال نمی‌شوند از این رو شاید بتوان نتیجه‌گرفت که مواجه شدن با خطر، شرط لازم برای کسب تاب آوری است اما شرط کافی نیست. داشتن ویژگی های تاب‌آوری باعث می‌شود فرد در شرایط دشوار و با وجود عوامل خطرزا، ظرفیت‌های خود را در دست یابی به موفقیت و رشد کشف کند و از این چالش و آزمون به عنوان فرصتی برای توانمند کردن خود بهره جوید.

چه افرادی در مقابل این قبیل مشکلات تاب آورتر هستند؟

نتیجه تحقیقات نشان می دهد برخی افراد دارای ویژگی هایی هستند که موجب تاب آوری بیشتر آنها شده است. این ویژگی ها عبارتند از اینکه آگاهانه و هشیار عمل می کنند، از مهارت های حل مسئله برخوردارند،خود را فردی قربانی ارزیابی نمیکنند، قادرند متناسب با موقعیت، درخواست کمک کنند، عزت نفس بالا و به توانمندیهای خود اعتماد دارند، در زندگی خود معنا و هدف دارند، ارتباطات خود را توسعه می دهند.
نسبت به تغییرات انعطاف هستند، مراقب تغذیه و سلامتی خودمی باشند،معنویت را در خود تقویت می کنند ونگاه واقع بینانه توأم با مثبت اندیشی دارند. البته وسومین مفهوم حل تعارض است. گاهی اوقات ما مجبور به انتخاب می شویم و بین انتخاب دو مورد دچار تعارض می شویم و باید در نهایت راهی را انتخاب کنیم . گاهی اوقات انتخاب بین خوب و بد است که معمولا با انتخاب راه درست مشکل بر طرف می شود .ولی گاهی اوقات انتخاب بین خوب و خوبتر و یا بد و بدتر است که قدری تصمیم گیری را سخت تر می کند که به نظر می رسد در مورد مواجه با چالشهای مربوط به بیماری کرونا انتخاب بین بد، بدتر است ،با ین توضیح که، جهان در گیر این بیماری شده است بد است، ولی اینکه ما با نادیده گرفتن و رعایت نکردن اصول بهداشتی و همچنین آموزش ندیدن مهارتهای فردی و بین فردی در مواجه با این چالش بلند مدت ،می توانیم شرایط را به سمت بد تر شدن سوق بدهیم.
من فکر میکنم در وضعیت کنونی ابتدا باید مفاهیم از این دست برای افراد جامعه تعریف بشود و با توجه به این مفاهیم مهارت آموزی اتفاق بیفتد ؛بیشتر موارد فوق قابل یادگیری و آموزش هستند و افراد جامعه بوسیله آن میتوانند چالشهای کمتری را تجربه کنند و این بحران را به خوبی پست سر بگذارند.

می توانید برایمان بگویید عادات کوچک و کم هزینه ای را که می توانند به جای گل و گشت حتی در شهر ‌، به طور مثال بستنی خوردن یا کافه و چای خوردن در کافه ها و بیرون از منزل انجام داد،، چه مواردی می توانند باشند..در این باره پیشنهادی دارید؟


ما کارهای نا تمام زیادی داریم که مترصد فرصت برای انجام دادن آنها بودیم؛ مثل فیلم های ندیده کتابهای نخوانده و... به نظر فرصت مناسبی است برای انجام کارهای نا تمام..و همچنین فرصت مناسبی برای به چالش کشیدن خودمان و اعضای خانواده مان است ؛ مثلا بجای خرید برخی از اجناس مانند بستنی ،کیک انواع غذا ها و ....از بیرون ، در منزل با اعضای خانواده اقدام تهیه آنها بصورت خانگی می کنیم که این خود باعث بوجود آمدن اوقات خوش و تحکیم روابط بین فردی نیز میشود.

گفته شده احیانا کم شدن دور هم جمع شدن ها، در برخی افراد ذره ذره منجر به فاصله های عاطفی و ایجاد احساساتی مانند پوچ گرایی شده که اغلب فرد، منشا و دلیلی را برای آن نمی تواند توضیح بدهد،، در این باره چه سفارشی دارید؟


نظری های جدید روان شناسی بر خلاف گذشته معتقد به کیفیت رابطه هستند نه کمیت آن . گاهی اوقات افراد در کنار هم زندگی می کنند، اما دلبستگی عاطفی و روانی زیادی با هم ندارند و گاهی اوقات نیز با بعضی از افراد با توجه دوری بعد مکانی و زمانی احساس نزدیکی میکنیم و از طریق برنامه های ارتباطی و شبکه های اجتماعی می توانیم همچنان کیفیت رابطه مان را با عزیزانمان حفظ کنیم و در پاره ای از موارد می توانیم با رعایت کردن پروتکل های بهداشتی بصورت محدود تر نسبت به گذشته در اجتماعات کم تر این ارتباط ها را داشته باشیم.

برخی از این حالت ها شامل پوچ گرایی در ادامه قطع روابط انسانی یا قطع قرارداد شغلی رخ می دهد، یا حتی احساس ناامیدی ها، نسبت به زندگی و مرگ است که مردم را بخصوص در شرایط بد اقتصادی احاطه کرده ...چه باید کرد برای رفع حداقلی این حالات انفعالی در مردم ؟


البته منکر تاثیر شرایط موجود بر روند عادی زندگی نمی توان شد و قطعا تاثیر خود را خواهد گذارد) اما فکر میکنم با تقویت ویژگیهای که انسان را تاب آور تر می کند، می توان تا حدود بسیار زیادی از بوجود آمدن این شرایط جلوگیری کرد. موضوع قابل تامل این است که ما انسانها در صدد کنترل همه چیز هستیم و اگر شرایط خاصی مانند این بیماری این کنترل و احاطه ما بر روی اوضاع کمتر کند دچار یاس و نا امیدی می شویم که فکر میکنم با انعطاف بیشتر رفتاری و شناختی و آموزشهای مهارتهای لازم در شرایط بحران این موضوع تا حد بسیار زیادی قابل برطرف شدن است.

در خیلی از اوقات می توان توصیه کرد که ورزش و مطالعه بسیار موثر است؛ در ایجاد تعادل بدنی و روانی ،، ولی آیا می توان دستورالعمل هایی برای نوعی تغییر نگرش یا طرز فکر به طور آرام یا بطئی ایجاد کرد تا افکار عمومی با تغییر نگرش ها در جامعه بتواند بر کاستی های بحران اقتصادی و به تبع آن بحران روانی تا حدودی غلبه کند ؟


قطعا برنامه در این زمینه واجب و ضروری است و نیاز به تحقیق و بحث و بررسی توسط متخصصین و برنامه ریزی در این زمینه دارد و همچنین رسانه های جمعی با برنامه سازی و ساخت محصولات و تولید محتوا در این زمینه می توانند توجه اعضای جامعه را موارد فوق بیشتر و کاربردی تر کنند و تاب آوری مردم را تقویت کنند.

خوب هست که صمیمانه درباره راههای شاد شدن به مردم چیزهایی بگویید و از اسراری حرف بزنید و واقعا پیشنهادهای کاربردی ارایه دهید که جامعه ما واقعا تشنه شاد شدن است!

بزرگترین سرّ در این زمینه به نظر من داشتن انعطاف پذیری در مواجه با بحران های زندگی است و برای انعطاف پذیر بودن ، بهترین توصیه آموزش (مهارت حل مساله )به افراد جامعه است به این معنی که یاد بگیریم اگر چالش و مشکلی پیش آمد، چگونه با آن موضوع مواجه شویم و چگونه با پیدا کردن راه های جایگزین شرایط را به نفع خودمان تغییر دهیم .هر کسی با توجه آموزش این مهارت به شیوه و نگرش خود میتواند شادی را برای خود بوجود بیاورد./