چگونه در ۲۰۲۵ خودمان را عمیق‌تر بشناسیم؟

به گزارش آسیانیوز ایران ؛ همه ما، چه خودآگاه و چه ناخودآگاه، برای خود تعاریفی قائل می‌شویم تا بتوانیم زندگی مان را هدایت کنیم ، تجربیاتمان را معنا ببخشیم و خودمان را به دیگران ارائه کنیم. اما نکته‌ اینجاست: وقتی خود را بیش از حد سفت و سخت تعریف می‌کنیم، انگار خودمان را در یک زندان ذهنی گرفتار می‌کنیم؛ یک زندان ذهنی می‌سازیم—یک چارچوب محدود که تمام عمرمان را صرف تلاش برای اثبات درستی آن خواهیم کرد . هرچه بیشتر به یک تعریف ثابت از خود بچسبیم، بیشتر تلاش خواهیم کرد تا آن را اثبات کنیم و در برابر هر چیزی که آن را به چالش بکشد از آن دفاع کنیم. این کار، فضای کمی برای رشد، سازگاری و یا کشف احتمالات جدید باقی می‌گذارد.پس چگونه می‌توانیم بدون گرفتار شدن در این دام، خودمان را تعریف کنیم؟ آغاز سال نو زمان فوق‌العاده‌ای برای شروع دوباره است. در اینجا پنج راه برای پذیرش خود واقعی‌مان، بدون اینکه گرفتار یک تعریف محدود و ثابت از خودمان شویم، آمده است:

مسئله ای که اغلب بر دوش بسیاری از ما سنگینی می‌کند این است که باید تصویری واضح از خودمان و مسیر پیش رویمان مشخص کرده باشیم. اما حقیقت این است که انسان همواره در حال تغییر و تحول است. تلاش بر ثابت نگه‌داشتن یک تصویر مشخص از خود می‌تواند منجر به ناامیدی و سرخوردگی شود. در عوض، خود را  در مسیر پیشرفت ببینید و پذیرای پویایی و تغییر در مسیر رشد باشید. یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ که در نشریه ایده‌های نوین در روانشناسی منتشر شد، مدل فرایند رشد فردی (PGP) را معرفی می‌کند. این مدل، رشد فردی را به‌عنوان یک فرایند اجتماعی-شناختی و تجسم‌یافته تعریف می‌کند. بر اساس این مدل، رشد یک سفر پیوسته و متغیر است که از نقطه‌ای با احساس امنیت روانی آغاز می‌شود و شامل چند تغییر ذهنی مهم می شود. این تغییرات مانند خودآگاهی، پذیرش تغییر، شهامت وجودی، خودمختاری، مسئولیت‌پذیری، شفقت به خود و دیگران برای بهزیستی ضروری هستند و در این مدل، به‌عنوان اصالت، هماهنگی و رضایت از زندگی تعریف می‌شوند.

وقتی خودتان را فردی ببینید که همواره در حال «تبدیل شدن» است، نه کسی که به نقطه نهایی رسیده، ذهنیتی انعطاف‌پذیر و باز نسبت به تغییرات در خود ایجاد می‌کنید. این طرز فکر به شما کمک می‌کند بدون آنکه حس کنید خودِ واقعی‌تان را از دست داده‌اید، در مسیر زندگی سازگار باشید. اکنون در حال پرورش و تقویت چه مهارت‌ها، ویژگی‌ها یا تجربیاتی هستید؟ آن‌ها را یادداشت کنید و هر شش ماه یک‌بار به آن‌ها مراجعه کنید تا روند پیشرفت مستمر خود را پیگیری کنید.

عنوان‌ها می‌توانند آرامش‌بخش باشند؛ چرا که زندگی ما را ساده‌تر می‌کنند و به ما کمک می‌کنند جهان را دسته‌بندی و درک کنیم اما وقتی خود را فقط با یک برچسب خاص تعریف می‌کنید، ناچار می‌شوید که به هر قیمتی از آن هویت دفاع کنید. شما خودتان را محدود می‌کنید، با این تصور که مثلاً نمی‌توانید هم نویسنده باشید و هم ورزشکار، یا هم خلاق باشید و هم مدیر خودتان را در یک چارچوبِ تنگ محصور می‌کنید، جایی که هرگونه تناقضی به مثابه تهدیدی برای تصورتان از خودتان به نظر می‌رسد. به‌جای این کار، سعی کنید تعریف منعطف‌تری از خود داشته باشید. کسی باشید که به تنوع علاقه‌ها و نقش‌ها احترام می‌گذارد. به خودتان اجازه دهید تا تناقضات و پیچیدگی‌ها را در وجودتان بپذیرید. هرچه بیشتر به یک تعریف خاص بچسبید، بیشتر از غنا و ظرافت‌هایی که شما را به فردی منحصر به فرد تبدیل می‌کند، غافل می‌شوید. جالب است بدانید یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ در مورد خلاقیت تیمی نشان داد که الگوهای ذهنی که عناصر متناقض را می‌پذیرند و ترکیب می‌کنند، می‌توانند به راه‌حل‌های خلاقانه‌تری منجر شوند. گروه‌هایی که از چارچوب‌های متناقض استفاده کردند و انگیزه‌ زیادی برای جستجوی دانش داشتند، در مقایسه با گروه‌هایی که از تناقض‌ اجتناب می‌کردند، ایده‌های نوآورانه‌تری را با درگیر شدن به دیدگاه‌های مختلف تولید کردند،. این نشان می‌دهد که پذیرش تناقضات می‌تواند خلاقیت را با تشویق به کاوش عمیق‌تر و بسط ایده‌ها افزایش دهد.

در اینجا سه گام وجود دارد که می‌توانید برای مقابله با وسوسه «تک بعدی بودن» بردارید:

۱. پنج نقش یا هویتی که ایفا می‌کنید را بنویسید.

۲. در کنار هر کدام، یادداشت کنید که چگونه ممکن است با همدیگر در تضاد باشند.

۳. با این احساس کنار بیایید چون که طبیعی است و بخشی از انسان بودن است.

اینجاست که بیشتر افراد به بن‌بست می‌خورند؛ تعریف خود به شیوه‌هایی که نیاز به تایید مداوم دارند،چه از طریق دستاوردها، لایک‌های شبکه‌های اجتماعی، یا هر شکل دیگری از تایید بیرونی، باعث می شود اغلب ارزش خود را به نحوه ای که دیگران شما را می‌بینند گره بزنید. وقتی تعریف شما از خودتان به تأیید دیگران وابسته باشد، مدام در پی آن خواهید بود، و این باعث می‌شود تا زمانی که آن تایید را دریافت نکرده اید، واکنش‌های دفاعی از خود نشان دهید.

خودتان را به شیوه‌ای تعریف کنید که نیازی به تأیید دیگران نداشته باشید. روی مسائلی تمرکز کنید که برای شما معنادار هستند نه چیزهایی که دیگران تحسین یا تأیید می‌کنند. این کار به شما آزادی می‌دهد تا بدون فشار برای تطبیق با استانداردهای دیگران، رشد کنید و تغییر یابید.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که سطوح بالای درک خود بر اساس استانداردهای بیرونی (ارزیابی خود بر پایه معیارهای اجتماعی) با کاهش صمیمیت عاطفی در روابط متعهدانه مرتبط است. افرادی که برداشت خود از هویتشان را به تأیید اجتماعی وابسته می‌کنند، کمتر احتمال دارد که حس خوبی از خود داشته باشند و این مسئله می‌تواند تأثیری منفی بر صمیمیت عاطفی آن‌ها بگذارد.

این مسئله نشان می‌دهد که تعریف خود بر اساس تأیید دیگران می‌تواند توانایی شما را در ایجاد ارتباطات عاطفی عمیق‌ محدود کند. از این رو، اهمیت پرورش یک حس قوی و مستقل از خود، برای ساختن روابطی اصیل و صمیمی‌تر برجسته می‌شود.برای جلوگیری از تأثیر ارزش‌های دیگران بر خودتان، یک قدم بردارید،

یک جنبه از زندگی خود را که در آن به دنبال تأیید دیگران بوده‌اید شناسایی کنید. اگر این نیاز به تأیید را رها کنید و صرفاً برای خودتان کاری انجام دهید، چه احساسی خواهید داشت؟ این احساس را بنویسید و ناراحتی یا چالش‌های احتمالی را بپذیرید. این فرآیند بخشی از یافتن هویت واقعی شماست.

از لحظه‌ای که به دنیا می‌آییم، فیلمنامه‌ای به ما داده می‌شود که توسط جامعه، خانواده‌هایمان و بعدها  تجربه‌هایمان شکل گرفته و نحوه دید ما نسبت به خودمان را تعریف می‌کند. «تو باهوشی»، «تو مسئولی»، «تو بامزه‌ای». ما این برچسب‌ها را درونی می‌کنیم و باور می‌کنیم که آن‌ها جوهره وجود ما هستند. اما این روایت‌های تحمیلی، پیچیدگی کامل هویت ما را در بر نمی‌گیرند.برای اینکه واقعاً خودتان را تعریف کنید، باید از این روایت رها شوید. نکته کلیدی این است که سؤالاتی از خود بپرسید که به شما کمک کند داستان را از واقعیت جدا کنید. از خود بپرسید: کدام جنبه‌های هویت من توسط عوامل بیرونی شکل گرفته‌اند؟ و کدام بخش‌های هویت من توسط شخص دیگری تعیین شده است؟» تشخیص تفاوت بین این داستان‌های تحمیلی و خودِ واقعی‌تان به شما این امکان را می‌دهد که کنترل همه چیز را به دست بگیرید و بر اساس شرایط خودتان دوباره تعریف کنید که چه کسی هستید.یک راه قدرتمند برای رها شدن از برچسب‌ها، توسعه انعطاف‌پذیری شناختی است، توانایی سازگاری با محیط‌های جدید، تغییر تمرکز و به کارگیری روش‌های جدید تفکر، این مهارت به شما کمک می‌کند تا از برچسب‌ها و تعصبات خارجی، مانند سوگیری تأییدی جدا شوید و  به این موضوع که چگونه آن‌ها تصویرِ شما از خودتان و تصمیماتتان را شکل می‌دهند آگاه تر شوید.

افرادی که انعطاف‌پذیری شناختی را تمرین می‌کنند، در شناسایی نقص‌های خود و پرداختن به آن‌ها بهتر عمل می‌کنند و این به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا فراتر از برچسب‌ها حرکت کنند و به نسخه معتبرتری از خودشان تبدیل شوند. برای شروع، درباره برچسبی که به شما زده شده، فکر کنید. چگونه انتخاب‌ها و تصویر شما از خودتان را شکل داده است؟ رها کردن آن چگونه خواهد بود؟ در نظر بگیرید که بدون آن برچسب به چه چیزی می‌توانید تبدیل شوید و چگونه ممکن است مسیرهای جدیدی برای رشد سر راهتان قرار گیرد.

برای بسیاری از افراد، مواجهه با ناشناخته‌ها می‌تواند ترسناک باشد. تعریف مشخص از خود حس امنیت می‌دهد، چراکه به زندگی وضوح و چارچوب می‌بخشد. اما واقعیت این است که زندگی همواره پر از آشفتگی، پیش‌بینی‌ناپذیری و تغییر است. هرچند ابهام ممکن است ناراحت‌کننده باشد، اما در عین حال می‌تواند آزادی‌بخش نیز باشد. با پذیرش عدم قطعیت، فضایی برای تجربه‌های جدید، ایده‌های تازه و افرادی که می‌توانند زندگی‌تان را غنی‌تر کنند، ایجاد می‌کنید. ناراحتی ناشی از ندانستن همه چیز را بپذیرید. خواه یادگیری یک سرگرمی جدید باشد، خواه سفر به مکانی ناشناخته یا گفتگو با کسی که دیدگاه‌های شما را به چالش می‌کشد، به استقبال ناشناخته‌ها بروید. هرچه کمتر به یک تعریف ثابت از خودتان وابسته باشید، آزادی بیشتری برای کشف، رشد و تطبیق با شرایط خواهید داشت. در نهایت، هویت شما چیزی نیست که آن را پیدا کنید؛ بلکه چیزی است که دائماً خلق، اصلاح و بازتعریف می‌کنید. با کاهش وابستگی به تصویری که فکر می‌کنید حتما باید باشید، درب ها را به روی زندگی‌ گسترده‌تر، آزادتر و اصیل‌تر باز خواهید کرد.