آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
اقتصاد ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی از جمله تحریم‌های بین‌المللی، نوسانات قیمت نفت و تورم بالا مواجه بوده است. این عوامل باعث شده‌اند که بازار ایران به شدت نسبت به هرگونه تغییر در شرایط سیاسی و اقتصادی حساس شود. یکی از پدیده‌های جالب توجه در اقتصاد ایران، واکنش سریع بازار به تحریم‌ها حتی پیش از آنکه این تحریم‌ها به طور کامل اجرایی شوند، است.
در حالی که صادرات نفت ایران هنوز بالاتر از ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز است و تحریم‌های جدید آمریکا هنوز به طور کامل اثر خود را نشان نداده‌اند، شاهد افزایش شدید قیمت دلار و سکه در بازار ایران هستیم. این افزایش قیمت‌ها نه تنها بر زندگی روزمره مردم تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه باعث بی‌ثباتی بیشتر در اقتصاد کشور می‌شود.
اما سوال اصلی اینجاست که چرا بازار ایران اینگونه سریع و شدید به تحریم‌ها واکنش نشان می‌دهد؟ پاسخ این سوال را می‌توان در یک کلمه خلاصه کرد: ترس. ترس از آینده‌ای نامعلوم، ترس از گران‌تر شدن کالاها و ترس از عدم تأمین نیازهای بازار باعث شده است که عمده‌فروشان و سرمایه‌گذاران پیش از وقوع بحران، اقدام به افزایش قیمت‌ها کنند. این رفتار نه تنها باعث تشدید تورم می‌شود، بلکه اعتماد عمومی به بازار و سیستم اقتصادی را نیز کاهش می‌دهد.
تا ماه گذشته میزان صادرات نفت ایران هنوز بالاتر از ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه بوده است... حتی بهتر از دوران ریاست جمهوری جو بایدن اما سوال اصلی اینجاست که برای چی دلار بالاتر از ۹۵ هزارتومان و سکه مرز ۸۹ میلیون تومان رسیده است؟ هنوز برای اثربخشی تحریم‌های صورت گرفته از طرف ریاست جمهوری و وزارت خزانه داری آمریکا زمان کمی گذشته. اصولا با بررسی گذشته از زاویه اقتصادی متوجه می‌شویم که تحریم‌ها از شش ماه تا یک سال بعد از وقوع آن اثر خود را به صورت علمی خواهند گذاشت اما چرا در ایران اینگونه است؟
پاسخ یک کلمه است... ترس!
بازار ایران هنوز جوهر قلم امضای یک تحریم خشک نشده واکنش نشان می‌دهد... تمام عمده فروشان تنها چند روز بعد از تحریم کالاهای اولیه مستقیم یا غیر مستقیمشان از ترس گران شدن و عدم تامین بازار خود استراتژی کشیدن عصاره بازار را به خدمت گرفته و با تمام قدرت جان بازار را می‌گیرند...با توجه به اینکه هنوز صادرات نفت ایران دچار مشکل نشده این بدان معناست که هنوز کسری وصولی پدید نیامده اما بازار از ترس بحرانی که تا چندماه آینده دامن گیر آن خواهد بود در حال واکنش شدید است.
تحلیل تخصصی آسیانیوز ایران
واکنش سریع بازار ایران به تحریم‌ها حتی پیش از اجرایی شدن کامل آنها، پدیده‌ای است که نیازمند تحلیل دقیق و علمی است. از منظر اقتصادی، این رفتار را می‌توان به عنوان یک "واکنش پیش‌گیرانه" در نظر گرفت. عمده‌فروشان و سرمایه‌گذاران با پیش‌بینی افزایش قیمت‌ها و کمبود کالاها در آینده، اقدام به افزایش قیمت‌ها و ذخیره‌سازی کالاها می‌کنند تا از ضررهای احتمالی جلوگیری کنند. این رفتار نه تنها باعث تشدید تورم می‌شود، بلکه می‌تواند به ایجاد یک چرخه معیوب منجر شود. افزایش قیمت‌ها باعث کاهش قدرت خرید مردم می‌شود که این خود به کاهش تقاضا و در نهایت کاهش تولید منجر می‌شود. کاهش تولید نیز به نوبه خود باعث افزایش بیشتر قیمت‌ها و تشدید بحران اقتصادی می‌شود.
از منظر روانشناسی اقتصادی، ترس و عدم اطمینان به آینده می‌تواند باعث شود که افراد و بنگاه‌های اقتصادی تصمیم‌های غیرمنطقی بگیرند. در شرایطی که اعتماد به سیستم اقتصادی و سیاسی پایین است، هرگونه خبر یا شایعه می‌تواند باعث ایجاد التهاب در بازار شود. این التهاب نه تنها بر بازار ارز و سکه تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند به سایر بخش‌های اقتصاد نیز سرایت کند. برای مقابله با این پدیده، نیازمند سیاست‌هایی هستیم که بتوانند اعتماد عمومی به بازار و سیستم اقتصادی را افزایش دهند. این سیاست‌ها می‌توانند شامل شفاف‌سازی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، افزایش نظارت بر بازار و ارائه اطلاعات دقیق و به‌موقع به مردم باشد. تنها با ایجاد اعتماد و اطمینان در بازار می‌توان از تشدید بحران‌های اقتصادی جلوگیری کرد.