مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی اعلام کرد بدهی بانکهای دولتی به بانک مرکزی ۵۰ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان است که ۴۱ هزار میلیارد تومان آن به بانک عامل بخش مسکن تعلق دارد.
در بخشی از این گزارش منابع و سازوکارهای افزایش سرمایه بانکها مشخص شده است. بر اساس این گزارش به طور کلی منابع افزایش سرمایه بانکها از محل بدهی بانکهای دولتی به بانک مرکزی (از محل اصل و سود خطوط اعتباری و اضافه برداشتها) و اوراق اسلامی انتشار یافته از سوی دولت، میتواند تأمین شود.
آلبرت بغزیان، عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفت وگو با خبرنگار ایبِنا درباره تاثیر منفی بدهی بانکها به بانک مرکزی بر روی تورم و پایه پولی و راهکارهای پرداخت این بدهی، اظهار داشت : بدهی بانکها به بانک مرکزی ریشه در عوامل متعددی دارد. بانکها به دلیل منابع و مصارف غلط منابعی را با هزینه بالا جذب میکنند و تسهیلاتی ارایه دادهاند که به تبدیل به تسهیلات معوق شده است.
کمبود منابع بانکها به دلیل حجم بالای مطالبات معوق
وی افزود: وقتی سپردهگذاران سود بانکی خود را مطالبه میکنند بانکها با کمبود منابع مواجه میشوند و از بانک مرکزی برای رفع کسریهای کوتاهمدت برداشتهایی دارند که تبدیل به مطالبات بانک مرکزی از آنها میشود. وقتی تسهیلات و وجوهی که از بانکها اخذ میشود، برگردانده نمیشود و وثایق نیز اعتبار لازم را برای تسویه ندارند، بانکها با کمبود مواجه میشوند.
بغزیان گفت: به طور معمول بانکها در فعالیتهای اقتصادی و بنگاهداری نیز مداخله میکنند و این وضع میزان نقدینگی آنها را کاهش میدهد و نسبت کفایت سرمایه آنها به خطر میافتد. بانکها به بانک مرکزی به عنوان مادر بانکها مقروض میشوند.
افزایش سرعت گردش پول با بدهی بانکها به بانک مرکزی
عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: استقراض بانکها از بانک مرکزی و کاهش میزان کفایت سرمایه آنها سرعت گردش پول را افزایش میدهد و موجب میشود تا نقدینگی افزایش یابد. طبیعی است تبعات افزایش نقدینگی در شکلی میتواند تورم بیشتر در نرخ کالا و خدمات را به دنبال داشته باشد و ازاین حیث بدهی بانکها به بانک مرکزی برای اقتصاد کشور منفی است.
وی ادامه داد: اگر استقراض بانکها از بانک مرکزی با پرداخت سود همراه نباشد، تراز مالی آنها منفی نمیشود.
تسویه بدهی سیستم بانکی با فروش اموال مازاد
بغزیان گفت:تسویه از طریق فروش اموال مازاد بانکها نیز یکی از این راهکارهاست اما مشخص نیست که بانکها تمایلی به این موضوع داشته باشند و از سوی دیگر نیز موضوعی زمانبر است.
وی ادامه داد: جذب منابع جدید نیز یکی از این راهکارهاست و اگر بانک مرکزی فشار لازم را به بانکها برای تسویه بدهی خود به بانک مرکزی اعمال کند بانکها چارهای ندارند جز آنکه از بنگاهداری خود بکاهند و با فروش اموال مازاد خود در یک برنامه زمانبندی شده نسبت به تسویه بدهی خود اقدام کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: بخشی عمدهای از بدهی بانکها به بانک مرکزی مربوط به بانک عامل مسکن و از بابت خطوط اعتباری مسکن مهر است اما بانک مرکزی باید بر روی بانکهای تجاری فشار بیشتری وارد میکرد تا بدهیهای آنها تجمیع نشود.