سرزمینی که به مفهوم «دانشگاه‌های تحقیقاتی» حیات بخشید و ساختمان‌هایی عظیم، کتابخانه‌هایی درندشت، و آکادمین‌های کنجکاو را در خدمت علم و کنکاش قرار داد و به سهم خودش، مسیر فرگشت و تکامل انسان را تسریع کرد. اما پاسخ به اینکه چرا تحصیل در آلمان انقدر پرطرفدار است، فقط به تاریخچه و عقبهٔ ماجرا مربوط نمی‌شود و تا انتهای این مطلب خواهیم دید که آلمان، هنوز هم پیشگام صنعت آموزش است و اینکه به عنوان یکی از محبوب‌ترین مقاصد تحصیلی جهان شناخته می‌شود بی‌حکمت نیست.
تحصیل رایگان در آلمان
شهریهٔ رایگان، یکی از جذابیت‌های تحصیل در آلمان است و تقریباً تمامی دانشگاه‌های دولتی این کشور، برای دانشجویان آلمانی و غیرآلمانی، رایگان هستند. در شرایطی که با پیشرفت آموزش عالی و افزایش تعداد متقاضیان، هزینه‌های تحصیلی با سرعت در حال افزایشند، آلمان خلاف جریان شنا می‌کند و شرایطی را بوجود آورده که برای یک دانشجوی اینترنشنال، تنها با ۲۵۰ یورو - که صرف هزینه‌های اداری، اتحادیهٔ دانشجویی و حمل و نقل می‌شود - امکان برخورداری از بهترین محیط‌های آموزشی فراهم است.
ماجرای تحصیل ارزان و رایگان در این کشور به حدی جدیست، که بر اساس نظرسنجی انجام گرفته در سال ۲۰۱۸، حدود ۳۵ درصد از دانشجویان خارجی، انگیزهٔ خود را، دانشگاه‌های کم شهریه یا بدون شهریهٔ آلمان معرفی کرده‌اند. مزیتی که اجازه می‌دهد، به جای نگرانی بابت هزینه‌های گزاف تحصیلی، تنها روی مخارج روزمره مثل مسکن و غذا و حمل و نقل و غیره، تمرکز داشته باشیم.
آموزش عالی در غایت کیفیت
برای ما اینطور جا افتاده که هیچ ارزانی بی علت نیست. اما در آلمان، ارزانی و یا رایگان بودن دانشگاه‌های دولتی، نه تنها به معنای کیفیت پایین آموزش نیست، بلکه نشانه‌ای از جدیت و ارزش بالای دانش در این کشور است. دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی آلمان در دنیا بی‌نظیرند، در خط مقدم علم حرکت می‌کنند و بیش از ۶۰ مورد از آنها - چه دانشگاه‌های تحقیقاتی و چه دانشکده‌های علمی کاربردی - در لیست برترین‌های جهان قرار دارند.
آلمانی جماعت از دیرباز، اهمیت ویژه‌ای برای مهندسی و فناوری قائل بوده و بیخود نیست که قوی‌ترین اقتصاد اروپا، برترین خودروها، سازه‌ها و بزرگراه‌های جهان را می‌سازد و تعدادی از سرشناس‌ترین دانشمندان و مهندسان دنیا را تربیت کرده است. حتی شرکتی مثل تسلا از آنسوی اقیانوس اطلس، دست به دامن مهندسین آلمانی می‌شود و در این کشور کارخانه‌ای راه می‌اندازد. تمام اینها اثباتیست بر برتری سیستم آموزشی آلمان و ارتباط عمیق و تنگاتنگ این سرزمین با مقولهٔ دانش.
تنوع بالا در رشته‌های تحصیلی
اما کیفیت بالای آموزش و هزینه‌های پایین، تنها مواردی نیستند که ایده‌ٔ تحصیل در آلمان را از سایر گزینه‌ها متمایز می‌کنند. دانشگاه‌های آلمان، با ارائه بیشمار کورس و دوره‌ٔ تحصیلی متنوع، تقریباً تمامی شاخه‌ها، سلایق و استعدادهای علمی و هنری را پوشش می‌دهند. و وقتی از تحصیل در صنعتی‌ترین کشور اروپا صحبت می‌کنیم، سرمایه‌گذاری هنگفت دولت در دانشگاه‌های مهندسی و رشته‌های فنی، مورد چندان عجیبی نمی‌باشد.
دانشگاه‌های مهندسی آلمان در بالاترین تراز جهانی قرار داشته و از آن طرف، رشته‌های مرتبط با پزشکی و داروسازی هم از لحاظ کیفی دست کمی ندارند. لیست بلندبالای رشته‌های تحصیلی در آلمان، با ظهور شاخه‌های جدید و همگام با پیشرفت‌های علمی روز، همواره در حال طولانی‌تر شدن است و از پژوهش در بطن اتم‌ها، تا مطالعهٔ رازهای کیهان، تا غوطه‌وری در فرهنگ و هنر و علوم انسانی، همه چیز را در بر می‌گیرد.
آموختن زبانی دشوار اما پیشرفته
یادگیری زبان قوی‌ترین اقتصاد اروپا، امری نیست که بتوان به سادگی از کنارش گذشت. زبان آلمانی، امکان مراوده و تعامل با تعدادی از پیشروترین متخصصین و سازمان‌های جهانی را فراهم می‌کند و فرد را در تیررس دید شرکت‌های بزرگ و اسم و رسم‌دار قرار می‌دهد. در واقع اگر اشتغال در بازار کار آلمان و حتی سایر کشورهای اروپایی مد نظر باشد، تسلط کامل به این زبان، رزومهٔ فرد را متمایز کرده و تراز دستمزدش را بالا می‌برد.
دربارهٔ سخت بودن زبان آلمانی حرف و حدیث‌های زیادی شنیده‌ایم. اما واقعیت اینجاست که زبان آلمانی، روسی، چینی و یا هر زبان دشواری که مد نظر باشد، با آموختن اصول اولیه، درک استخوانبندی زبان و یادگیری مستمر، به سرعت در ذهن جا باز می‌کند و فرایند پیشرفت زبان‌آموز، به مرور سرعت می‌گیرد. در نهایت باز هم تأکید می‌کنیم که یادگیری زبان یکی از قدرتمندترین اقتصادهای جهان، هرچقدر هم که دشوار باشد، ارزشش را دارد.
آینده شغلی ایده‌آل
دانش‌آموختگان دانشگاه‌های آلمان، هم در بازار کار کشور و هم در سایر کشورهای توسعه‌یافته، روی هوا قاپیده می‌شوند و این دلیل بسیار ساده‌ای دارد. اعتبار علمی مؤسسات آموزشی آلمان برای تمام دنیا ثابت شده است و کسی که از فیلتر این سیستم آموزشی عبور می‌کند، یک نیروی لایق و کارکشته محسوب می‌شود.
بر اساس قانون کار در آلمان، دانشجویان بین‌المللی می‌توانند هر هفته تا سقف ۲۰ ساعت یا بطور سالانه ۱۲۰ روز از سال را به کار پاره وقت مشغول باشند. اعداد و ارقام نشان می‌دهند که بیش از ۶۰ درصد دانشجویان اینترنشنال، در زمان تحصیلشان در آلمان، به کار پاره وقت پرداخته و علاوه بر کسب تجربه، بخشی از هزینه‌هایشان را تأمین می‌کنند.
خوشبختانه بازار کار آلمان به اندازهٔ کافی پر و پیمان است و برای دانشجویان و کسانی که هنوز با دریافت مدرک فاصلهٔ زیادی دارند هم کار هست. از فعالیت به عنوان معلم - مثلاً معلم زبان انگلیسی - و متصدی بار و پیش‌خدمت رستوران گرفته تا مشاغل اداری یا پرستاری از کودکان، دانشجویان اینترنشنال مشکل چندانی برای درآمدزایی در آلمان ندارند. مضاف بر اینکه تجربهٔ کار در این کشور، علاوه بر افزایش نظم و انضباط فردی، رزومهٔ فرد را پربارتر و شانس استخدامش را در آینده بیشتر می‌کند.
اروپاگردی با ویزای دانشجویی
بدیهیست متقاضیانی که ملیتشان خارج از اتحادیهٔ اروپاست، برای تحصیل در آلمان به ویزای تحصیلی نیاز دارند. این ویزا علاوه بر اجازهٔ ورود، تحصیل و اقامت در کشور آلمان، امکان رفت و آمد در کل منطقه شِنگن - یا به قولی بعضی‌ها و به اشتباه شینگن - را فراهم می‌کند که امتیاز قابل توجهی محسوب می‌شود و برای گشت و گذار و کسب تجربه، فرصت مغتنمی است.
از طرفی هم آلمان از نظر جغرافیایی، تقریباً در قلب اروپا جا خوش کرده و به هر سمتی از اروپا که عزم سفر کنیم، مسیر چندان طول و درازی در پیش نخواهیم داشت. معمولاً به متقاضیان تحصیل در آلمان توصیه می‌شود که پس از دریافت نامه پذیرشِ دانشگاه، فرصت را غنیمت بشمرند و دست کم ۳ ماه قبل از موعد ثبت نام، برای ویزای دانشجویی اقدام کنند.
تحصیل در دوره‌های انگلیسی زبان
از امکان تحصیل رایگان و اهمیت بالای زبان آلمانی گفتیم و این نکته را از قلم نیندازیم که تحصیل به زبان رسمی کشور، تنها راه دانشجویان علاقمند نیست. در واقع کسانی که با یادگیری کامل زبان آلمانی فاصلهٔ زیادی دارند، می‌توانند با اتکا به تسلطشان در زبان انگلیسی، وارد سیستم آموزشی این کشور پیشرفته شده و در یکی از کورس‌های انگلیسی‌زبان مشغول به تحصیل شوند و در موازاتش، مهارت خود را در آلمانی تقویت کنند. فقط خاطرنشان کنیم که در کورس‌های انگلیسی، دیگر خبری از هزینه‌های ناچیز و شهریه‌های رایگان نیست.
زندگی با هزینه‌های مقرون به صرفه
با کمی مدیریت مالی و تغییرات جزئی در سبک زندگی، مخارج یک دانشجوی خارجی در آلمان به کمترین حد ممکن می‌رسد. زندگی در مناطق شهری آلمان هم مثل سایر کشورها، هزینه‌های بیشتری نسبت به مناطق حومه‌ای و دور از مرکز شهر دارد اما باز هم منطقی و تا حدودی دست‌یافتنی است. اجازه بدهید با یک مقایسهٔ ساده، یکی از دلایل محبوبیت آلمان را بیشتر درک کنیم.
- هزینه زندگی دانشجویی در اتریش حدود ۱۴۰۰ یورو در ماه است
- هزینه زندگی دانشجویی در فرانسه حدود ۱۳۰۰ یورو در ماه است
- هزینه زندگی دانشجویی در بریتانیا حدود ۱۶۰۰ یورو در ماه است
در حالیکه زندگی دانشجویی در آلمان با عددی در حوالی ۸۵۰ یورو در ماه بسته می‌شود و اگر اجارهٔ آپارتمان را فراموش کنیم و با چند صباحی اقامت در خوابگاه‌ها و یا پانسیون‌های دانشجویی مشکلی نداشته باشیم، سر و ته ماجرا با ۳۰۰ یورو هم می‌آید. البته برای زندگی در آپارتمان هم راه‌هایی هست و زندگی با چند هم‌خانهٔ ایده‌آل - که زیادی شلخته یا پرسر و صدا نباشند - علاوه بر فواید مالی، مزایای خاص خودش را هم دارد.
تنوع اجتماعی و فرهنگ مهاجرپذیر
آلمان از قدیم‌الایام یکی از مقاصد مهاجرتی اروپا بوده و این ماجرا همچنان به قوت خودش باقی است. آلمانی‌ها بر خلاف یکسری حرف و حدیث‌ها که ریشه در نژادپرستی و برهه‌های خاصی از تاریخ دارد، مردمانی اهل مراعاتند، به حضور خارجی‌ها و اقوام دیگر عادت دارند و سالهاست که با اتباع خارجی و نژادهای غیرآلمانی، در آرامش و هماهنگی زندگی می‌کنند.
به علاوه دانشگاه‌های بین‌المللی آلمان با جذب هزاران دانشجوی بین‌المللی در طول سال، آلمان را به دیگ جوشانی از فرهنگ‌ها و قومیت‌های مختلف تبدیل کرده‌اند. بنابراین زندگی در آلمان، می‌تواند آنقدرها هم با احساس غربت و تنهایی همراه باشد و با مقادیری معاشرت و مهارت در روابط اجتماعی، دوستی‌های خوبی با اهالی سایر کشورها بوجود آورد.
درک آلمان از فاصلهٔ نزدیک
آلمان از قدمتی بالا و تاریخی غنی برخوردار است و نشانه‌های این قدمت، در سراسر سرزمین پراکنده‌اند. هر چه بیشتر از آلمان سر در بیاوریم، از نقش پررنگی که در تاریخ بشر داشته، بیشتر تعجب خواهیم کرد. اما گذشته از جذابیت‌های تاریخی و فرهنگی، زندگی دانشجویی در آلمان با هیجان و کنجکاوی همراه است، مردمش مودب هستند و در عین داشتن رفتار دوستانه، هرگز به حریم خصوصی کسی فضولی نمی‌کنند و احترام متقابل جزوی از وجودشان است.
آلمان نه تنها برای فرهنگ‌دوستان، بلکه برای ورزشکاران و افراد فعال هم کشور ایده‌آلیست. ورزش، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، اسکی، فوتبال و بسیاری فعالیت‌های ورزشی و تفریحی دیگر، در آلمان به شکلی جدی برقرارند و از بابت امکانات در بهترین شرایط ممکن هستند. شهرهای بزرگ آلمان که محل زندگی اکثر دانشجویان بین‌المللیست، کلان‌شهرهایی تمیز و پویا و توسعه‌یافته‌اند که حوصلهٔ هیچ بنی‌بشری در آنها سر نمی‌رود.
علاوه بر باشگاه‌های ورزشی، کافه‌ها و رستوران‌‌ها هم از پاتوق‌های محبوب جوانان و دانشجویان است و بازار تئاتر و سینما و سالن‌های کنسرت، در تمام طول سال پررونق. خصوصا در برخی از شهرهای بزرگ آلمان، مثل مونیخ و برلین، که فضایی هنری دارند و بساط موسیقی زنده و خیابانی در آنها همیشه برقرار است.
در نهایت و در یک جمع‌بندی کلی، سرسبزی و زیبایی طبیعی، بیشمار پارک و فضای سبز، فرهنگ جالب و جامعهٔ چندلایه، سیستم حمل و نقل فوق‌العاده دقیق و پیشرفته، امکانات آموزشی رایگان و سیستم درمانی قوی و زندگی با استانداردهای رفاهی بالا، تخفیفات و طرح‌های حمایتی برای دانشجویان و بیشمار دلایل دیگر، همه و همه دست به دست هم داده‌اند و تحصیل در آلمان را تا به این حد پرطرفدار کرده‌اند.
منبع: letsgouni.com مهاجرت تحصیلی لتسگو یونی